సుభాష్ చంద్ర బోస్ మరణం – నిజమేమిటి?

భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో కీలకపాత్ర పోషించిన నేతాజీ సుభాష్ చంద్ర బోస్ గురించి మనందరికీ తెలుసు. 1945లో తైపే విమానప్రమాదంలో ఆయన మరణించారని అధికారిక నివేదికలు చెబుతున్నాయి. కానీ ఈ విషయంలో చాలా అనుమానాలు, రహస్యాలు ఉన్నాయి. ఆయన నిజంగా విమాన ప్రమాదంలో చనిపోయారా? లేక వేరే ఏదైనా జరిగిందా?

ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానం కోసం చాలామంది పరిశోధకులు, చరిత్రకారులు దశాబ్దాలుగా ప్రయత్నిస్తూనే ఉన్నారు. అనేక కమిటీలు, కమిషన్లు ఏర్పాటు చేశారు. వందలాది సాక్ష్యాలు, డాక్యుమెంట్లు పరిశీలించారు. ఈరోజు మనం ఈ మిస్టరీ గురించి లోతుగా తెలుసుకుందాం. ఏం జరిగి ఉండొచ్చు? ఎందుకు ఇన్ని అనుమానాలు వచ్చాయి? వాటి వెనుక ఉన్న నిజాలేమిటి?

1. విమాన ప్రమాదం – అధికారిక కథనం

1945 ఆగస్టు 18న నేతాజీ సైగాన్ నుండి టోక్యో వెళ్తున్నారు. దారిలో తైపే (తైవాన్)లో ఆగాల్సి ఉంది. తైపేలో విమానం టేకాఫ్ అయిన కొద్ది నిమిషాల్లోనే ఇంజన్‌లో సమస్య వచ్చిందని . విమానం నేలకూలి పేలిపోయిందని, అందులో నేతాజీ తీవ్రంగా గాయపడ్డారని, ఆ తర్వాత ఆసుపత్రిలో చనిపోయారని జపాన్ మిలటరీ అధికారులు చెప్పారు. ఆయన మృతదేహాన్ని రెండు రోజుల తర్వాత టోక్యోలోని రెంకోజి టెంపుల్‌లో అంత్యక్రియలు నిర్వహించారని కూడా పేర్కొన్నారు.

కానీ ఈ కథనంలో చాలా లొసుగులు ఉన్నాయి. విమాన ప్రమాదానికి సాక్ష్యాలు తక్కువ. అక్కడ పనిచేసిన హాస్పిటల్ స్టాఫ్ వివరాలు స్పష్టంగా లేవు. అంత్యక్రియలకు హాజరైన వాళ్ళ జాబితా కూడా అస్పష్టంగా ఉంది. ఇవన్నీ చూస్తుంటే ఈ అధికారిక కథనంపై అనుమానాలు రావడం సహజమే. అందుకే చాలామంది ఇది నిజం కాదని, వేరే ఏదో జరిగి ఉండొచ్చని అనుకుంటున్నారు.

2. నేతాజీ బతికే ఉన్నారనే వాదనలు

చాలామంది నేతాజీ బతికే ఉన్నారని నమ్మారు. ముఖ్యంగా బెంగాల్‌లో ఈ నమ్మకం చాలా బలంగా ఉంది. 1946 నుండి 1985 వరకు అప్పుడప్పుడూ “నేతాజీని చూశాం” అనే వార్తలు వచ్చేవి. కొందరు ఆయన్ని హిమాలయాల్లో చూశామని, మరికొందరు రష్యాలో ఉన్నారని, ఇంకొందరు గుప్తంగా బెంగాల్‌లోనే తిరుగుతున్నారని చెప్పేవారు. ఈ వార్తలు ఎన్ని వచ్చినా నిజానిజాలు తేలలేదు.

ప్రజల్లో ఈ నమ్మకం ఎందుకు బలంగా ఉందంటే – నేతాజీ అంటే వాళ్ళకి ఎంతో గౌరవం, ప్రేమ ఉంది. ఆయన ఇంత తొందరగా, ఇలా మరణించారనే విషయాన్ని అంగీకరించలేకపోయారు. అలాగే ఆయన జీవితం నిండా రహస్యాలు, అనూహ్య పరిణామాలు ఉన్నాయి. అందుకే ఈసారి కూడా ఏదో రహస్యం ఉందని భావించారు. ఈ నమ్మకాలు నేటికీ కొనసాగుతున్నాయి.

3. శాహ్‌నవాజ్ కమిటీ – మొదటి విచారణ

1956లో భారత ప్రభుత్వం నేతాజీ మరణం గురించి నిజాలు తెలుసుకోవడానికి శాహ్‌నవాజ్ కమిటీని నియమించింది. ఈ కమిటీ జపాన్, తైవాన్ వెళ్లి పరిశీలన చేసింది. విమాన ప్రమాద స్థలాన్ని చూసింది, సాక్షులను విచారించింది, డాక్యుమెంట్లు పరిశీలించింది. చివరికి “నేతాజీ నిజంగానే విమాన ప్రమాదంలో మరణించారు” అని నివేదిక ఇచ్చింది.

కానీ ఈ కమిటీ నివేదికపై కూడా చాలా విమర్శలు వచ్చాయి. ముఖ్యంగా నేతాజీ కుటుంబ సభ్యులు దీన్ని అంగీకరించలేదు. ఎందుకంటే ఆ సమయానికి 11 సంవత్సరాలు గడిచిపోయాయి. చాలా ముఖ్యమైన సాక్ష్యాలు నశించిపోయాయి. అలాగే కొన్ని కీలక వ్యక్తులు అందుబాటులో లేరు. అందుకే ఈ విచారణ సంపూర్ణంగా లేదని, మరింత లోతైన దర్యాప్తు చేయాలని డిమాండ్ చేశారు.

4. ఖోస్లా కమిషన్ – రెండో విచారణ

1970లో జీ.డీ. ఖోస్లా నేతృత్వంలో మరో కమిషన్ ఏర్పాటు చేశారు. ఈ కమిషన్ మూడు సంవత్సరాలు పని చేసింది. శాహ్‌నవాజ్ కమిటీ చూడని కొత్త సాక్ష్యాలను పరిశీలించింది. రష్యా నుండి కూడా సమాచారం సేకరించడానికి ప్రయత్నించింది. కానీ చివరికి ఇది కూడా “విమాన ప్రమాదంలోనే నేతాజీ మరణించారు” అనే నిర్ణయానికి వచ్చింది.

ఖోస్లా కమిషన్ నివేదిక మరింత వివరంగా ఉన్నప్పటికీ, దీనిపై కూడా అభ్యంతరాలు వచ్చాయి. ముఖ్యంగా విమాన ప్రమాదం జరిగినప్పుడు అక్కడ ఉన్న జపాన్ అధికారుల స్టేట్‌మెంట్స్‌లో వైరుధ్యాలు ఉన్నాయని గుర్తించారు. అలాగే రెంకోజి టెంపుల్‌లో ఉన్న అస్థికల గురించి కూడా సందేహాలు వ్యక్తం చేశారు. ఈ అన్ని సందేహాలు తీరేవరకు సత్యం బయటపడదని చాలామంది అభిప్రాయపడ్డారు.

5. రష్యా అనుమానాలు – ముక్నర్జీ కమిషన్

1999లో మునీశ్వర్ ముక్నర్జీ నేతృత్వంలో మూడో కమిషన్ ఏర్పాటు చేశారు. ఈ కమిషన్ ఒక కొత్త థియరీని ముందుకు తెచ్చింది – నేతాజీ రష్యాకి తప్పించుకున్నారని, అక్కడ స్టాలిన్ ఆశ్రయంలో ఉన్నారని. దీనికి కొన్ని ఆధారాలు కూడా చూపించారు. రష్యా ఆర్కైవ్స్‌లో దొరికిన కొన్ని డాక్యుమెంట్స్, అక్కడి వాళ్ళ సాక్ష్యాలు వీటిలో ఉన్నాయి.

ఈ థియరీ ప్రకారం నేతాజీ జపాన్ ఓడిపోతుందని గ్రహించి, రష్యా సహాయంతో భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటాన్ని కొనసాగించాలని అనుకున్నారు. అందుకే విమాన ప్రమాదం అనేది ఒక కథ. నిజానికి ఆయన రష్యాకి వెళ్ళారు. కానీ స్టాలిన్ ఆయన్ని సైబీరియాలో బందీగా ఉంచారని, అక్కడే మరణించారని ఈ కమిషన్ చెప్పింది. కానీ దీనికి తగిన ఆధారాలు లేవని విమర్శలు వచ్చాయి.

6. గుప్త జీవితం – బాబా గూఢచారి థియరీ

1985లో ఫైజాబాద్‌లో ఉన్న గుమ్నామ్ బాబా అనే సాధువు నేతాజీయేనని కొందరు నమ్మారు. ఈయన చాలా రహస్యంగా జీవించేవారు. ఎవరితోనూ ఎక్కువగా మాట్లాడేవారు కాదు. కానీ బెంగాలీలో మాట్లాడేవారు, రాజకీయాల గురించి బాగా తెలుసు. ఈయన 1985లో మరణించారు. చాలామంది ఈయనే నేతాజీ అని నమ్మారు.ఈ థియరీ ప్రకారం నేతాజీ దేశం కోసం గుప్తంగా పనిచేస్తూ ఉన్నారు. తన గుర్తింపు బయటపడకుండా జాగ్రత్తగా ఉన్నారు. 

ముంబై కనెక్షన్ – షాహ్‌నవాజ్ సిద్ధాంతం 

షాహ్‌నవాజ్ ఖాన్ కమిటీ నివేదిక ప్రకారం 1946 నుండి 1949 మధ్య కాలంలో నేతాజీ ముంబైలో గుప్తంగా నివసించారని తెలుస్తోంది. ఆ సమయంలో ఆయన తన పాత సహచరులతో రహస్య సమావేశాలు నిర్వహించేవారు. దేశ స్వాతంత్య్రం కోసం కొత్త వ్యూహాలు రూపొందించేవారు. కొందరు సాక్షుల ప్రకారం ఆయన ముంబైలోని దాదర్ ప్రాంతంలో ఒక చిన్న గదిలో నివసించేవారు.

ఈ సమయంలో నేతాజీ తన అసలు గుర్తింపు దాచిపెట్టుకుని, మారువేషంలో తిరిగేవారు. ఆయన కేవలం రాత్రి సమయాల్లో మాత్రమే బయటకు వచ్చేవారు. తన విశ్వసనీయ అనుచరులతో మాత్రమే సంప్రదింపులు జరిపేవారు. ఈ థియరీ ప్రకారం నేతాజీ స్వాతంత్ర్య భారతదేశంలో కూడా దేశ ప్రయోజనాల కోసం పనిచేస్తూనే ఉన్నారు. కానీ బ్రిటిష్ గూఢచారుల భయం వల్ల బహిరంగంగా రాలేకపోయారు.

8. హిమాలయ సన్యాసి – ఉత్తరాఖండ్ థియరీ 

1960ల దశకంలో ఉత్తరాఖండ్‌లోని హిమాలయ ప్రాంతంలో ఒక రహస్య సన్యాసి ఉండేవారని, ఆయనే నేతాజీ అని కొందరు నమ్మారు. ఈ సన్యాసి చాలా తక్కువమందితో మాత్రమే మాట్లాడేవారు. ఆయన దగ్గర చాలా రహస్య పత్రాలు, ఫొటోలు ఉండేవని చెబుతారు. ప్రత్యేకించి ఆయన వద్ద ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్‌కు సంబంధించిన కొన్ని మూల పత్రాలు ఉండేవని కొందరు సాక్షులు చెప్పారు.

ఈ సన్యాసి హిమాలయాల్లోని ఒక గుహలో నివసించేవారు. ఆయన వద్దకు కొందరు రాజకీయ నాయకులు రహస్యంగా వచ్చి వెళ్తూ ఉండేవారు. ఈ థియరీ ప్రకారం నేతాజీ తన జీవితాన్ని ఆధ్యాత్మిక మార్గానికి మళ్లించి, దేశ సేవను కొనసాగించారు. అయితే ఆయన ఎప్పుడూ తన అసలు గుర్తింపును బయటపెట్టలేదు. 1977లో ఈ సన్యాసి మరణించినట్లు స్థానికులు చెబుతారు.

9. రష్యా నివాసం – సోవియట్ థియరీ 

1945 తర్వాత నేతాజీ రష్యాలో స్థిరపడ్డారనే వాదన బలంగా వినిపిస్తుంది. సోవియట్ యూనియన్ నేతాజీకి ఆశ్రయం ఇచ్చి, ఆయనను రహస్యంగా రక్షించిందని చెబుతారు. ఆయన మాస్కోలో ఒక ప్రత్యేక భవనంలో నివసించేవారని, సోవియట్ అధికారులతో సన్నిహిత సంబంధాలు కలిగి ఉండేవారని తెలుస్తోంది. ఈ కాలంలో ఆయన భారత-సోవియట్ సంబంధాలను బలోపేతం చేయడానికి కృషి చేశారు.

రష్యాలో ఉన్నప్పుడు నేతాజీ అంతర్జాతీය రాజకీయాలపై దృష్టి సారించారు. ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత ఏర్పడిన శీతల యుద్ధ వాతావరణంలో భారతదేశానికి మేలు చేసే విధంగా వ్యవహరించారు. అయితే సోవియట్ ప్రభుత్వం నేతాజీ ఉనికిని ఎప్పుడూ అధికారికంగా ధృవీకరించలేదు. ఈ థియరీని నమ్మే వారు నేతాజీ 1970ల వరకు రష్యాలో జీవించి ఉండవచ్చని భావిస్తారు.

10. చైనా సిద్ధాంతం – మావో కనెక్షన్ 

మరొక ఆసక్తికరమైన సిద్ధాంతం ప్రకారం నేతాజీ 1945 తర్వాత చైనాలో ఆశ్రయం పొందారు. మావో జెడాంగ్ నాయకత్వంలోని కమ్యూనిస్టు ప్రభుత్వం ఆయనకు రక్షణ కల్పించిందని, బీజింగ్‌లోని ఒక ప్రత్యేక ప్రాంతంలో నివసించేవారని చెబుతారు. ఈ కాలంలో ఆయన చైనా-భారత్ సంబంధాలను మెరుగుపరచడానికి రహస్యంగా కృషి చేశారని నమ్ముతారు.

నేతాజీ చైనాలో ఉన్నప్పుడు ఆసియా ఖండంలో బ్రిటిష్ వలస పాలన నుండి స్వాతంత్ర్యం పొందిన దేశాల మధ్య సహకారాన్ని పెంపొందించడానికి పాటుపడ్డారు. ఆయన చైనీస్ భాష నేర్చుకుని, స్థానిక సంస్కృతిని అధ్యయనం చేశారు. 1960ల వరకు ఆయన చైనాలో జీవించి ఉండవచ్చని ఈ సిద్ధాంతాన్ని నమ్మేవారు భావిస్తారు. అయితే చైనా ప్రభుత్వం కూడా దీనిపై ఎప్పుడూ అధికారిక ప్రకటన చేయలేదు.